به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور، مقاله «تعامل کاربران نابینا و کم‌بینا با کتابخانه‌های عمومی کشور ایران (اهداف، انگیزه‌ها و میزان رضایتمندی)» در شماره ۴ سال ۱۴۰۱ فصلنامه تحقیقات اطلاع‌رسانی و کتابخانه‌های عمومی منتشر شد. محمدمحسن رفیعی، نویسنده مسئول این مقاله و مدیرکل کتابخانه‌های عمومی استان یزد، در گفتگو با روابط عمومی نهاد به ایده شکل‌گیری مقاله اشاره کرد و گفت: افراد معلول از حقوق مساوی با سایر شهروندان برخوردار هستند و کتابخانه‌ها موظفند امکانات لازم برای دسترسی و استفاده این قشر به منابع اطلاعاتی را فراهم آورند، به طوری که بتوانند مانند سایر افراد جامعه سطح دانش خود را ارتقا داده، در حوزه‌های مختلف اجتماعی فعالیت کنند و برای جامعه خود مفید باشند.

وی ادامه داد: بخش نابینایان کتابخانه‌های عمومی استان یزد در سال ۱۳۷۷ به همت جناب آقای رنجبر ایجاد شد، این بخش در سال‌های متوالی به فضاهای مختلفی انتقال یافت و بنده از نزدیک می‌دیدم این عزیزان با چه مشقت‌هایی در حوزه کاری خود از نظر فضا، امکانات و ارائه خدمات مواجه هستند. جرقه اصلی انتخاب این موضوع از همان زمان زده و منجر به انجام پژوهش در سطح کشور شد.

رفیعی با اشاره به یافته‌های پژوهش انجام شده، اظهار داشت: از لحاظ ماهیت، این پژوهش یک پژوهش کاربردی است؛ زیرا درصدد بررسی وضعیت و میزان رضایت کاربران از بخش نابینایان کتابخانه‌های عمومی کشور است تا بر اساس نتایجی که به دست می‌آید پیشنهادهایی کاربردی برای برآوردن نیازهای اطلاعاتی جامعه نابینا و کم‌بینای کشور به مسئولان نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور ارائه دهد. روش پژوهش، پیمایشی از نوع توصیفی است. بر اساس یافته‌های پژوهش، ۸۲.۹ درصد از کتابخانه‌های عمومی، برای دسترسی نابینایان، از موقعیت مکانی مناسبی برخوردارند. اغلب بخش‌های مخصوص نابینایان (۲۹ بخش) در کتابخانه مرکزی و یا کتابخانه‌های شهری مرکز استان واقع شده است و بقیه شهرستان‌ها فاقد این بخش هستند. از لحاظ جنسیت، ۵۴.۱ درصد از کاربران بخش نابینایان، زنان هستند و از لحاظ مدرک تحصیلی اکثر کاربران (۴۴.۶ درصد) دارای مدرک کارشناسی و همچنین ۵۱.۵ درصد از کاربران، نابینای مطلق و ۴۸.۵ درصد کم‌بینا هستند. در مجموع میزان رضایت کاربران از وضعیت فعلی بالاتر از حد متوسط (۳.۹۵ از ۵ در مقیاس لیکرت) و بیشترین میزان رضایت از برخورد، راهنمایی، دانش و تخصص کتابداران کتابخانه بوده است و میزان رضایت از کیفیت، کمیت و روزآمد بودن منابع کتابخانه در سطح متوسطی قرار داشت. همچنین کمترین رضایت از علامت‌ها و نشانه‌های راهنمایی برای هدایت، طراحی و معماری بخش نابینایان بوده است.

وی با اشاره به دشواری‌های مسیر پژوهش، اظهار داشت: با توجه به محدودیت‌های نابینایان برای پاسخگویی به سؤالات پرسشنامه، مجبور شدیم برای تکمیل این پرسشنامه با ۲۳۳ نفر از کاربران در سراسر کشور تماس بگیریم که منجر به صرف زمان و انرژی زیادی شد.

رفیعی در پاسخ به این سؤال که آیا پژوهش‌های علمی آنچنان که باید از مشکلات و کاستی‌های عملی می‌کاهند، گفت: در حوزه فرهنگی، یکی از دلایلی که باعث می‌شود پژوهش‌ها چندان کارگشا نباشند، این است که نگاه به حوزه پژوهش بعضاً در بسیاری نهادها نگاهی کارشناسانه نبوده و تنها به صورت فرمایشی، تشریفاتی و رفع تکلیف یا برای ارتقا درجه و... است؛ به تبع پژوهش‌های علمی دقیق ارزیابی نمی‌شود. با توجه به این که بنده مسئولیت اجرایی بر عهده دارم، اساس امور عملی را انجام کار پژوهشی مستند، همراه صحت سنجی می‌دانم. چنانچه هر اقدام اجرایی، پشتوانه پژوهشی مستند و قوی داشته باشد، نتیجه به دست آمده مطمئناً مطلوب‌تر خواهد بود.

برای مطالعه متن کامل مقاله اینجا را ببینید.